Naarmate vrachtwagens complexer worden, is het voor een monteur ingewikkelder om de oorzaak van een probleem te achterhalen. Het stellen van een diagnose neemt steeds meer tijd in beslag.

De tijd dat een vrachtwagen uit een motor, versnellingsbak, wat assen en een cabine bestond, ligt al ver achter ons. Net zoals we bij personenauto’s zien, zijn moderne vrachtwagens rijdende computers. Ontelbare systemen werken zichtbaar en onzichtbaar samen om het voertuig zo optimaal en zo veilig mogelijk te laten opereren.

Strenge milieu-eisen zijn hier voor een gedeelte debet aan. Achter de motor bevindt zich een complete emissiefabriek, die moet voorkomen dat schadelijke stoffen in de atmosfeer verdwijnen. Talloze sensoren meten de uitstoot. Als hier één dingetje mis gaat, brandt direct een lampje op het dashboard. Het is dan aan de monteur om uit te zoeken wat er aan de hand is. Het ene lampje zegt immers niet waar in het uitlaatsysteem het mis gaat.

Een vrachtwagen in de werkplaats kost echt geld

Ook talloze veiligheidssystemen maken vrachtwagens meer complex. Radar en camera’s houden de omgeving constant in de gaten. Wat zij zien, heeft direct invloed op het gedrag van de vrachtwagen. Alles wordt in de gaten gehouden en kan tot foutcodes leiden. “De onderdelen zelf zijn eigenlijk niet complexer geworden. Het zijn er alleen veel meer geworden”, stelt Tom Weeber, die als ZZP’er trainingen geeft over het stellen van diagnose. “Bovendien is de samenhang van deze systemen op softwareniveau groter. Dit maakt het stellen van een diagnose moeilijker. Het is lastig om overzicht te bewaren.”

Interpretatie

Het stellen van een diagnose is meer dan het aansluiten van een laptop om de foutcodes te bekijken. Het diagnose-apparatuur vertelt je wat er allemaal fout gaat, maar niet waarom. Altijd is een interpretatie van de gelezen waarden nodig. Dit betekent dat de monteur moet weten wat de gelezen waarden betekenen. Alleen dan kan een oplossing gevonden worden. Meer systemen betekenen meer foutcodes, dus meer informatie voor de monteur. Interpretatie hiervan wordt steeds moeilijker.

“De monteur moet goed op de hoogte blijven”, aldus Weeber. “Training is daarom onmisbaar.” Het gaat hierbij niet alleen om training over de voertuigen en de technieken waar de monteur aan sleutelt, maar ook over de diagnose-apparatuur zelf. “Vaak weet een monteur niet wat een diagnose-apparaat allemaal kan. Bovendien ontstaat er vaak onduidelijkheid, omdat de monteur merkspecifieke termen zoekt, maar het diagnose-apparaat universeel is. Hier is veel behoefte aan begeleiding, zodat de monteur het diagnose-apparaat optimaal kan inzetten.”

Veel informatie

Wat een diagnose-apparaat aan informatie geeft, is voor een groot gedeelte afhankelijk van de fabrikant. Nu is er voor vrachtwagens over het algemeen wel meer informatie vrijgegeven dan bij personenauto’s. Vrachtwagens komen immers in allerlei configuraties. Bovendien wordt een vrachtwagen vaak ook opgebouwd door derde partijen. Denk aan extra assen, kranen of een specialistische opbouw. Om dit te kunnen doen, moeten fabrikanten informatie vrijgeven over de voertuigen.

De onderdelen zelf zijn eigenlijk niet complexer geworden. Het zijn er alleen veel meer geworden.

Desondanks is het stellen van een diagnose bij een vrachtwagen erg complex. “Er komt veel meer bij kijken dan bij een personenauto”, aldus Ronnie van Gellecom, diagnose-specialist bij AA-Equipment Support, leverancier van onder andere Jaltest. “Vanwege al die mogelijke configuraties zijn er veel meer instellingen en parameters om in te stellen. Kalibreren kan hierdoor een flinke uitdaging zijn bijvoorbeeld. Een monteur heeft niet alleen te maken met de vrachtwagen van de fabrikant, maar ook met de opbouw van een derde partij. Ook de kwaliteit daarvan heeft invloed op de diagnose.”

Weeber onderschrijft dat het stellen van een diagnose bij een vrachtwagen meer complex is. Meerdere partijen hebben systemen op de auto gebouwd, die allemaal invloed op elkaar hebben. Volgens Weeber maakt dit het vinden van een oorzaak erg ingewikkeld. “Soms is het echt ouderwets storingen zoeken. Het is aan de monteur om in een woud van informatie te achterhalen wat het probleem is. Dat is echte jungle-diagnose”, aldus Weeber.

De rol van de monteur verandert naarmate het stellen van diagnose belangrijker wordt. “Monteurs worden IT-ers”, vat Weeber samen. “Ze zijn vaker achter de computer bezig dan met een gereedschapskist.” Met name voor de oudere generatie monteurs kan dit een flinke uitdaging zijn. “Er zijn duidelijke verschillen tussen de verschillende leeftijdscategorieën. Jongeren zijn veel meer gewend om met computers en met software om te gaan. Werkt iets niet, dan doen ze een reset en beginnen ze opnieuw. Oudere monteurs zijn daar vaak huiverig voor.”

Het is aan de monteur om in een woud van informatie te achterhalen wat het probleem is.

“Het werk van een vrachtwagenmonteur is erg specialistisch”, zegt Van Gellecom. “Monteurs zijn bij vrachtwagens vaak veel verder met techniek. Ze moeten echt weten hoe de vrachtwagen in elkaar steekt. Informatie van de fabrikant over het voertuig is hierbij essentieel, maar ze moeten ook goed weten wat voor informatie je uit de diagnose-apparatuur kunt halen.” Ook volgens Van Gellecom is goede training daarom onmisbaar voor monteurs.

Procedures

Veel informatie over vrachtwagens is alleen nog maar te vinden achter een log-in. Hiermee zorgen fabrikanten ervoor dat alleen bevoegde personen bij gevoelige informatie kunnen komen. Bovendien is door het gebruik van persoonlijke accounts makkelijker te achterhalen wie bepaalde wijzigingen heeft gemaakt. Aan de ene kant zorgen dit soort persoonlijke accounts ervoor dat meer informatie opengesteld is, maar fabrikanten maken er ook misbruik van, zo stelt Weeber.

“Vroeger was veel informatie universeel, maar fabrikanten willen geen universele instructies. Door merkgebonden informatie vrij te geven, kunnen fabrikanten afdwingen dat de fabrieksprocedures gevolgd worden. Dit kan het voor monteurs extra complex maken.” Monteurs kunnen immers geen geitenpaadjes meer volgen om een probleem op te lossen, maar moeten de hele procedure doorlopen. Dit zorgt voor extra rompslomp.

Communicatie

Naarmate voertuigen complexer worden, wordt ook communicatie belangrijker. Het stellen van een juiste diagnose kan langer duren dan het vervangen van het kapotte onderdeel. Deze uren moeten wel in rekening worden gebracht. Dit moet passen in de verwachting van de klant, want anders gaat deze niet betalen. Het informeren van de klant wordt dus steeds belangrijker. Klanten moeten inzien dat het vinden van de oorzaak in zo’n complex voertuig ingewikkeld kan zijn.

De klant moet ook meer betrokken worden bij de uiteindelijke oplossing. Ook de planning is van belang. Een vrachtwagen moet immers zo snel mogelijk weer aan het werk. Van Gellecom: “Anders dan bij personenauto’s kost een vrachtwagen in de werkplaats echt geld. Het werk uitbesteden is daarom vaak geen optie. Je kunt moeilijk een vervangende leenauto aanbieden. Het werk moet zo snel mogelijk worden uitgevoerd, dus monteurs moeten voldoende kennis hebben.”

Al met al zijn niet alleen de vrachtwagens meer complex geworden. Interpretatie van alle informatie kan een flinke uitdaging zijn. Nieuwe eisen en andere manieren van werken maken het stellen van een goede diagnose ook ingewikkelder. Er zijn meer systemen, meer informatie en meer software. De monteur heeft met meer partijen te maken en er is behoefte aan meer communicatie en meer planning. Het is aan de monteur om zich door deze jungle heen te worstelen om het probleem op te lossen.