Hoe laat je technici de nieuwste technieken in de praktijk ervaren als de betreffende voertuigen zelf nog niet of amper beschikbaar zijn? Volvo Trucks zoekt het antwoord in virtual reality. Aftersales Truck zette de VR-bril op om het zelf te ervaren.

Kleine disclaimer vooraf: ik mocht de afgelopen decennia meerdere technische trainingen volgen. Geen ervan voltrok zich echter in de virtuele wereld. Ik sta gelukkig niet alleen als blijkt dat voor meerdere medecursisten de VR-bril net zo nieuw is als deze voor mij is. De training zoals ik die ga volgen betreft een verkorte versie van de daadwerkelijke training zoals de technici die volgen en wordt gegeven aan uitgenodigde pers en andere belanghebbenden. Want laat over één ding geen twijfel bestaan: de importeur in Beesd loopt op dit vlak voorop, ook binnen de internationale Volvo Trucks-wereld.

De snelle ontwikkelingen in het truckgamma van de fabrikant vormen een belangrijke motivator. Vanuit Zweden wordt volop ingezet op de elektrificatie van het gamma, maar de beschikbaarheid van elektrische trucks voor trainingsdoeleinden vormt een uitdaging. Ondertussen worden de eerste lichtingen klantenvoertuigen wel uitgeleverd en daar hoort binnen het dealerkorps vanzelfsprekend dus ook de technische kennis bij voor service en onderhoud.
De virtuele trainingsruimte biedt niet alleen antwoord op dit capaciteitsvraagstuk, maar is ook het antwoord op vragen waarvan je niet wist dat je ze had.

Tips & tricks

Elke training begint doorgaans met een voorstelrondje, de agenda en de huishoudelijke regelementen. Dat hoeft meestal niet lang te duren, maar in dit kader vraagt de nieuwe trainingsvorm om de nodige tijd en aandacht. Trainer van dienst is Many van Krieken, zelf al menig uurtje met de Oculus Quest 2 VR-bril op doorgebracht hebbend. Als ervaringsdeskundige geeft hij niet alleen makkelijk de nodige tips en waarschuwingen aan de nieuwelingen, maar kan aan de bewegingen van zijn cursisten ook zien waar ze in het programma zijn zonder dat hij zelf in die virtuele wereld hoeft te zijn.

Het vraagt wel het nodige van zowel de trainer als de cursist. Voor de trainer is een groepsgrootte van vijf mensen wel de limiet, liever vier. Dat een VR-briltijd van twee uur achter elkaar als de grens wordt beschouwd van wat nog comfortabel is, hoeft niet direct een probleem te zijn. Het is immers een gangbare tijdspanne om een pauze in te lassen. Dat gezegd hebbend: een dag (of een halve in ons geval) zo’n deels virtuele training volgen is absoluut intensief, maar dat is een goede training doorgaans sowieso.

Met de Oculus (die merknaam is inmiddels vervangen door Meta, de Facebook-moeder die Oculus bedacht) heb je een bril op de neus staan van vijf ons. Voor een niet-brildrager zoals ondergetekende is dat op zich al iets wat gewenning vraagt. Bovendien spendeer ik mijn vrije tijd niet met games en spelcomputers, dus die controllers zijn toch ook wat onwennig. De blik op de virtuele omgeving zelf imponeert zonder meer, al valt mij wel op dat de scherpte van bijvoorbeeld teksten er pas is als je je daadwerkelijk erop focust. Dat, in combinatie met het gewicht van de bril wekt enige vermoeidheid in de hand.

Eenieder staat in zijn of haar eigen afgebakende stuk op de vloer. Dat geeft een ruime veiligheidsmarge om te voorkomen dat je tegen medecursisten botst of tegen andere obstakels. Zodra je in de buurt dreigt te komen van de grens van jouw vlak dan zie je in de bril een raster verschijnen: tot hier en niet verder.

Basisniveau

De controllers in je handen maken het niet alleen mogelijk virtuele dingen vast te houden en los te laten. Je verplaatst jezelf er ook mee door de omgeving, want zoals gemeld kun je dat niet doen door simpelweg te wandelen, dan ontmoet je immers het raster. Via de controller kun je lopen maar ook getransporteerd worden: wijs naar het dak van de cabine en je staat erop, ineens. Van Krieken waarschuwt er van tevoren wel even voor: mensen die snel last hebben van bewegingsziekte (ook wel bekend als reis- of wagenziekte) kunnen dat hier ook bij hebben.

Voor we echter losgelaten worden bij de cabine moeten we onszelf eerst bewijzen. Een bal in de lucht gooien en die met je batje een zwieper geven, het is zo natuurlijk in het echte leven dat het contrast met de virtuele wereld groot is. Het bewijst het nut van dit voorportaal waar een ieder de kans krijgt om het benodigde basisniveau te bereiken voor de echte training start.

Het echte werk

Als die eenmaal start, is Van Krieken daadwerkelijk met zijn cursisten in de virtuele omgeving. “Wat je hier ziet is precies zoals het in het echt ook is in Zweden.” Er is één verschil. De keuze tussen bakwagen of trekker, diesel of elektrisch; het is allemaal met een druk op de knop te selecteren. En realistisch. De omgeving is gebouwd door een firma uit Oekraïne die tegenwoordig in Canada resideert. Aan de basis liggen onder meer ontwerpen en bouwtekeningen van de betreffende voertuigen en mensen zoals Van Krieken zijn al vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling. Ook eventuele praktijkervaringen van cursisten kunnen worden verwerkt in nieuwe updates.

Groot contrast met de realiteit na een tijdje in de virtuele werkelijkheid is het gemak waarmee het sleutelen gaat. Je pakt je ratel op, wijst naar de bouten en ze zijn foetsie. Dat duurt toch echt wat langer in de realiteit, om over de vieze handen te zwijgen. Daar staat tegenover dat fysieke barrières niet bestaan. Dus begeven we ons door het plaatwerk, steeds dieper inzoomend op het kloppend hart eronder. Techniek zoals je nooit eerder zag. Bovendien is het een veilige leeromgeving waar de gekste dingen mogelijk zijn zoals ongestraft een niet spanningsvrij gemaakte hoogvoltage-kabel lostrekken met knetterende lasboog tot gevolg. Terecht controversieel: je wilt de werkelijkheid nabootsen en ongewenst gedrag voorkomen. Of leer je juist van het zien van de effecten?

Het doel is dat deze VR-brillen uiteindelijk op de dealervestigingen liggen om ook op afstand te kunnen trainen en cursisten dus niet naar bijvoorbeeld Beesd hoeven af te reizen. Op het vlak van de elektrische trucks zijn er al zo’n 120 mensen langs deze weg getraind. Het VR-trainingsaanbod is overigens groter, zo is er bijvoorbeeld ook een LNG-training of een rond uitlaatgas­emissie.

Foto boven: Eenieder staat in zijn of haar eigen afgeba­kende stuk op de vloer. Dat geeft een ruime veiligheidsmarge.