De verduurzaming van het transport heeft grote gevolgen voor producenten en leveranciers van smeeroliën en additieven. En dat is niet alleen het gevolg van de overstap naar elektrische vrachtwagens.

Een groot voordeel van elektrische motoren is dat ze weinig draaiende delen hebben. Hierdoor zijn smeermiddelen ook veel minder belangrijk dan bij een vrachtwagen met een verbrandingsmotor. Bij elektrisch rijden is ook een versnellingsbak met olie overbodig, al hebben elektrische vrachtwagens voor de efficiëntie toch een aantal versnellingen. Je zou daarom verwachten dat de smeermiddel-industrie zich grote zorgen maakt over de toekomst. Dit blijkt echter niet zo te zijn.

“Algemeen wordt verwacht dat de transportsector moeizamer en slechts gedeeltelijk de stap naar elektrisch zal maken”, aldus Koen Verdruye van Fuchs Lubricants. Ook Johan van Hove van Wolf Oil ziet het zo’n vaart nog niet lopen: “De elektrificatie voor vrachtwagens zal niet zo’n hoge vlucht nemen als voor personenwagens. Wij zien meer toekomst in het gebruik van alternatieve brandstoffen dan in elektrificatie. Vooral in de nieuwe ontwikkelingen omtrent het gebruik van CNG, LNG, BTL (biomass to liquid), HVO en uiteraard H2 (waterstof) schuilt veel potentieel.”

Steeds dunner

Brandstofverbruik is het sleutelwoord als het gaat om moderne dieselmotoren. Daarom is de viscositeit van de motorolie afgelopen jaren flink gedaald. Bij sommige personenauto’s wordt nu al 0W8 motorolie voorgeschreven. Zo extreem is het bij vrachtwagens nog niet. Toch hebben MAN en Scania, beide eigendom van Traton, al een hele tijd SAE 5W20 in gebruik. Iveco schrijft SAE 0W20 voor bij modellen met FEP (Fuel Economy Pack).

De vraag is wel waar het eindigt, want veel dunner dan 0W8 kan olie niet worden.

Dunnere olie zorgt voor minder weerstand, en dus een beter brandstofverbruik. Volgens Van Hove zijn er wel nadelen aan verbonden. “Al deze fabrikanten dienen echter steeds een voldoende goede balans te vinden tussen enerzijds een voldoende lage viscositeit voor brandstofbesparing en anderzijds toch nog voldoende viscositeit voor betrouwbaarheid en duurzaamheid van hun motoren en vrachtwagens.”

De dunnere olie moet wel beter bestand zijn tegen thermische belastingen. Fabrikanten persen steeds meer vermogen uit kleinere motoren. Hierdoor vloeit motorolie sneller door de motor, die ook nog eens heter wordt. Van Hove: “Deze trend zal zich nog een aantal jaren doorzetten omdat praktisch elke OEM de ingeslagen weg van Iveco, MAN en Scania zal volgen. De nieuwste OEM-specificaties voor motoroliën zijn dan ook voor zulke lagere SAE viscositeitsgraden.” De vraag is wel waar het eindigt, want veel dunner dan 0W8 kan olie niet worden.

Vervuiling voorkomen

Gelukkig heeft de motorolie het in de motor van een vrachtwagen makkelijker dan in een personenauto. De carter van een vrachtwagen is een stuk groter en de motor is meestal voldoende opgewarmd. Toch zijn vervuiling in de verbrandingskamer en de injectoren een groot probleem. Deels komt dit door de lagere viscositeit van de olie, maar ook de kwaliteit van de brandstof speelt hierin een belangrijke rol.

Product manager Jos van Dongen van Alliance is hier heel duidelijk over: “Vanwege de toename van bio-brandstoffen verwachten wij meer storingen in de motor door vervuiling van onder andere het brandstofsysteem. Hierdoor loopt de kwaliteit van de motorolie sterk terug, waardoor meer vervuiling zal ontstaan.” De vraag is of dit zich vertaalt in kortere service-intervallen, iets wat bij vrachtwagens zeker niet gewenst is.

De ontwikkelingen zullen hoe dan ook meer aandacht geven voor brandstofadditieven om de motor van binnen te kunnen reinigen. “Dit is een relatief goedkope oplossing om problemen met vervuiling in de motor te voorkomen of te verhelpen”, aldus Bernard Voortman van Kroon-Oil. “Flushing producten voor zowel automatische transmissies als verbrandingsmotoren blijven ook in ontwikkeling. Deze markt wordt steeds groter. Het is bewezen dat flushing-systemen een goed concept zijn om de levensduur aanzienlijk te verlengen en ongeplande onderhoudskosten duidelijk kunnen verlagen.”

Smeren is dus duurzaam

Ook Jochem Verheij van Eurol Lubricants ziet een toenemende rol voor flushing. “Euro 7 is weliswaar niet definitief maar het voorstel geeft wel een blik op toekomstige maatregelen. Voertuigen moeten hun eigen uitstoot meten. We hebben het hier over gevoelige techniek, gecombineerd met steeds meer fijnmazige filterdesigns. Kleine doorgangen en de sensoren voor het meten van de uitstoot kunnen gemakkelijk vervuild raken bij het gebruik van de verkeerde vloeistoffen, zowel olie als laag kwaliteit brandstof. Om vervuiling tegen te gaan wordt flushen bij elke motoroliewissel steeds belangrijker.”

Margebrengers

De kwaliteit van de smeermiddelen wordt dus steeds belangrijker, net zoals het gebruik van goede additieven. Alleen door de juiste middelen te gebruiken kan een motor optimaal en duurzaam gebruikt worden en gaat de motor lang mee. Smeren is dus duurzaam, aangezien het de uitstoot vermindert en de levensduur van de vrachtwagen verlengt.

Fabrikanten en leveranciers van smeermiddelen en additieven maken zich dus geen zorgen over de toekomst. Hun producten worden juist alleen maar belangrijker. Ook voor garagebedrijven bieden de ontwikkelingen nieuwe kansen. “De margeontwikkeling is voor de gemiddelde garagehouder gezond te noemen. Motorolie en transmissieolie zijn voor garagebedrijven nog altijd één van de belangrijkste margebrengers. Naast het verkopen van producten alleen blijft het kunnen aanbieden van flushing-concepten aantrekkelijk. Dit kan de omzet en marge aanzienlijk verbeteren.”

Ook de opkomst van de elektrische vrachtwagen wordt niet als bedreiging gezien. Het aantal bedrijfswagens groeit nog steeds, net zoals het aantal gereden kilometers. Daarnaast komt de elektrificatie van het transport moeizaam op gang. Het wegvallen van subsidies en onzekerheid over toekomstige maatregelen dragen hier niet aan bij. Veel aanbieders verwachten dat vrachtwagens op alternatieve brandstoffen het gaan winnen van de elektrische. Dat is voor de producenten en leveranciers van smeermiddelen en additieven alleen maar goed nieuws. ‹