In het laatste kwartaal van vorig jaar bouwde Scania een recordaantal vrachtwagens. Tegelijkertijd bleef het aantal nieuwe orders achter. Toch maakt Scania zich geen zorgen.

Dit jaar bestaat de Scania-fabriek in Zwolle 60 jaar. Op 7 november 1964 rolde de eerste vrachtwagen hier van de band. Deze vrachtwagen is nog steeds te bewonderen: volledig gerestaureerd staat hij te schitteren in de ontvangsthal in Zwolle. Veel mensen zullen het niet weten, maar de Nederlandse fabriek is de grootste Scania-fabriek ter wereld. Op dit moment rollen er elke dag 220 nieuwe vrachtwagens van de band. Dit is dichtbij de maximale capaciteit van 240 stuks per dag.

Het jaar 2023 was een recordjaar voor Scania Production Zwolle: in totaal werden er maar liefst 44.712 vrachtwagens gemaakt. Elders in de wereld ging het even goed. In Zweden, Frankrijk en Brazilië werden veel nieuwe vrachtwagens gemaakt. Voor het eerst kwam het totaalaantal boven de 100.000 voertuigen uit, iets dat nog niet eerder in de geschiedenis van Scania is gebeurd.

Weinig goeds

Desondanks is het niet allemaal rozengeur en maneschijn. De politieke en economische situatie van de wereld belooft weinig goeds. Vooral in Europa werden minder nieuwe Scania’s besteld. Men ziet hier weinig groei in de markt: de vrachtwagens die besteld worden, vervangen vaak oudere exemplaren. In het laatste kwartaal daalde het aantal orders met maar liefst een derde ten opzichte van het jaar ervoor.

Vreemd genoeg ziet Scania bij een tegenvallende vraag in Europa vaak een groei in Zuid-Amerika, en andersom. Dat was vorig jaar ook het geval. Het aantal orders nam in Zuid-Amerika met bijna een kwart toe. De totale resultaten vielen daarom vorig jaar positief uit. Bovendien kon Scania aan het eind van het jaar de achterstand in leveringen wegwerken. Deze achterstand was ontstaan door leveringsproblemen van onderdelen, iets waar veel fabrikanten last van hadden.

Ondanks het tegenvallende ordervolume uit Europa is Scania nog niet van plan de productie in Zwolle terug te schroeven. Als het moet, gaat men extra produceren voor andere markten, zoals de Zuid-Amerikaanse. Aan het bouwen van vrachtwagens op voorraad doet men niet bij Scania. “De flexibiliteit zit in het systeem”, aldus Janko van der Baan, Managing Director van Scania Nederland.

Bij Scania Services zit de omzet duidelijk in de lift. De winst van deze divisie steeg met maar liefst 9% in het afgelopen jaar. Hiervan was een deel het gevolg van valutawinsten, maar ook het aantal gefactureerde uren en geleverde onderdelen nam flink toe. Opvallend genoeg speelt de Nederlandse Defensie hier een belangrijke rol in.

Binnenkort wordt de laatste van 3066 exemplaren van de Scania Gryphus afgeleverd. Deze bijzondere vrachtwagen bouwt Scania vanaf 2017 speciaal voor het Nederlandse leger. Voor het onderhoud van deze vrachtwagens zijn vier speciale werkplaatsen ingericht bij Defensie, maar kan ook plaatsvinden bij 22 geselecteerde Scania-dealers. Maar liefst 10% van de uren die Scania Services maakt, is voor deze vrachtwagens. Dit maakt Defensie veruit de grootste klant voor Scania Benelux.

Personeelstekort

Services is sowieso erg belangrijk voor Scania, aldus Nico van Hauwermeiren, Managing Director van Scania Services. De divisie kende in de afgelopen jaren een stabiele groei van 2% per jaar. Het aantal gefactureerde interne uren steeg in 2023 met maar liefst 40%. Daarbij blijft het regulier extern werk stabiel. Anders dan sommige andere merken kent Scania overwegend eigen werkplaatsen. Als leerbedrijf zet Scania de deur wagenwijd open voor iedereen die monteur wil worden. Hierdoor, maar ook door de populariteit van het merk onder jongeren, heeft Scania minder personeelstekort. Vorig jaar nam men 15 nieuwe monteurs in dienst. Maar liefst een vijfde van alle monteurs is leerling.

Veiligheid is van het grootste belang in de werkplaatsen van Scania. Dit wordt onderstreept met een bijzondere veiligheidscampagne, waarbij een digitale monteur genaamd Safety Sven laat zien hoe het niet moet. “Veiligheid staat bij ons op nummer één”, zegt Van Hauwermeiren. “Zeker bij elektrische vrachtwagens is dat van het grootste belang. De opkomst hiervan zorgt voor een grote verandering in de service-organisatie.” Ondertussen is de helft van de Scania-werkplaatsen gecertificeerd als EV-Specialist. Een vijfde van alle monteurs is volledig vakbekwaam om te sleutelen aan elektrische vrachtwagens. Sowieso zijn alle Scania werkplaatsen EV-Basic gecertificeerd.

Scania Procare

De digitalisering van de werkplaatsen van Scania maakt grote stappen. Zo werken alle monteurs met een tablet met als doel compleet papierloos te werken. Hierdoor is de uitwisseling van gegevens tussen de vrachtwagens en de werkplaats optimaal. Van alle Scania vrachtwagens in Nederland is zo’n 90% digitaal verbonden met het servicenetwerk. Dit zijn zo’n 19.000 vrachtwagens. De chauffeur kan via de app Scania Driver contact maken met Scania, terwijl zijn werkgever via My Scania volledig inzicht heeft in de status van zijn wagenpark.

Sinds afgelopen zomer biedt Scania Procare aan. Dit vervangt traditionele full service contracten. Procare houdt de gezondheid van de vrachtwagen dag en nacht in de gaten. Vijftig verschillende items worden constant gemonitord en dit aantal neemt regelmatig toe. Als er een probleem is met de vrachtwagen, gaat er niet alleen een lampje branden op het dashboard, maar krijgt de dealer direct een notificatie.
Op basis van de status van de verschillende componenten voorspelt de vrachtwagen zelf wanneer een servicebeurt nodig is. Dit doet hij met hulp van artificial intelligence. Hierbij worden onderhoud en proactieve reparaties zoveel mogelijk gegroepeerd, zodat de Scania niet te vaak naar de dealer hoeft. “Scania Procare voorkomt juist teveel onderhoud”, aldus Van der Baan. “De vrachtwagen komt misschien gepland vaker in de werkplaats, maar dit voorkomt ongepland stilstaan. Ons doel is om het ongeplande planbaar te maken.”

Klanten zijn enthousiast over Procare. Zo’n 65% van de verkochte Scania’s heeft een premium servicecontract, waarvan het overgrote deel Scania Procare. De service van Scania krijgt ook een erg hoge klantwaardering: bijna de helft van de klanten waardeert het met het hoogste cijfer. Dit is erg belangrijk om te weten voor Scania: actief wordt klanten gevraagd naar hun ervaring. Feedback volgt men zo snel mogelijk op, zeker als deze niet helemaal positief is.

Een goede klanttevredenheid is ook voor de verkooporganisatie van groot belang, net als het in contact blijven met klanten. Er gebeurt veel in de markt, dus het is belangrijk hierop in te spelen. Scania ziet dat veel bedrijven willen verbreden. Dit vertaalt zich in vele overnames, waarbij grote spelers steeds groter worden. De vraag is wat deze professionalisering betekent voor kleine transporteurs en eigenrijders, traditioneel belangrijke klanten voor Scania. Zeker gezien de transitie naar elektrische vrachtwagens is het belangrijk dat deze ondernemers mee kunnen komen.

Fabriek in China

In Zwolle worden op dit ogenblik geen elektrische vrachtwagens gebouwd. Deze komen allemaal uit Zweden, waar Scania de fabriek gereed heeft gemaakt voor grootschalige productie. Samen met partner Northvolt is een assemblagefabriek voor accu’s geopend. De levering is wat vertraagd, maar begint na de zomer. Scania hoopt het aantal verkochte elektrische vrachtwagens dit jaar te verdubbelen. In 2030 moet de helft van de geproduceerde vrachtwagens elektrisch zijn. Deze zullen vooral voor het regionale en distributiesegment zijn, verwacht Scania. Deze kunnen namelijk thuis laden. Het gebrek aan publieke laadinfrastructuur vormt een probleem. Scania is samen met een aantal andere fabrikanten onderdeel van Milence, dat zich richt op het opzetten van een Europees netwerk voor publieke laadpalen.

Voorlopig ligt de focus in Zwolle nog op vrachtwagens op diesel en bio-LNG. Zeker van het laatste heeft Scania hoge verwachtingen, aangezien deze vrachtwagens voor ondernemers een duurzaam en realistisch alternatief zijn voor diesel. Ondanks het tegenvallende vierde kwartaal van vorig jaar is Scania positief gestemd. Zij zien dat de markt zich aan het herstellen is. Voor dit jaar verwacht Scania slechts iets minder vrachtwagens te verkopen dan vorig jaar.

Ondertussen bouwt Scania in China een compleet nieuwe vrachtwagenfabriek, even groot als die in Zwolle. Deze gaat Scania’s produceren voor Azië, Australië en Nieuw-Zeeland. Nu komen de vrachtwagens voor deze markten nog vooral uit Nederland. Toch ziet men in Zwolle deze ontwikkeling als erg positief: door de fabriek in China komt er bij Scania Production Zwolle capaciteit vrij om meer voor de Europese markt te produceren. Elke vijf minuten een nieuwe vrachtwagen: dat gaat gewoon door. Met het volste vertrouwen dat het systeem flexibel genoeg is om eventuele uitdagingen op te vangen.

Foto boven artikel: Produceren op voorraad doet men bij Scania Zwolle niet.