Vrachtwagens die zelfstandig kunnen rijden, zijn niet alleen handig voor lange stukken op de snelweg. Het Nederlandse TNO toonde onlangs een voertuig dat geheel zelfstandig trailers kan verplaatsen. Deze kan op distributiecentra en terminals de rol van terminaltrekkers overnemen.
Op het terrein van de Automotive Campus in Helmond demonstreerden TNO en technologiepartner V-Tron de nieuwe machine voor het eerst voor publiek. Het project en de machine draagt de naam Ceyas: Cost Efficient Yard Automation Solution. De techneuten waren duidelijk gespannen voor de demonstratie. Er waren meer geïnteresseerden op afgekomen dan gedacht: zo’n 70 belangstellenden reisden af naar Helmond. Onder hen meerdere bedrijven die zo’n machine wel wilden gaan inzetten. Met een zelfrijdend voertuig is het altijd maar afwachten of de demonstratie slaagt.
de derde zorgt voor een lichtere besturing.
De Ceyas die werd getoond, is gebaseerd op de V-Move van Verhagen Leiden. Dit is een machine waarmee trailers verplaatst kunnen worden. Dit kan zowel met een afstandsbediening als met de hand. De V-Move is voorzien van drie elektromotoren: twee drijven links en rechts een wiel aan, de derde zorgt voor een lichtere besturing. De machine is er in twee versies, waarbij de zwaarste trailers tot 40 ton kan verplaatsen.
Deze machine was voor TNO en V-Tron een perfecte basis om autonoom te maken. De V-Move werd voorzien van camera’s, lidar en communicatie-apparatuur. Als eerste maakte men een versie die op afstand bestuurd kon worden. De V-Move werd dan bestuurd van achter een computer, Toen dat werkte, werd Ceyas zelfrijdend gemaakt. Hij krijgt hierbij opdrachten vanuit de computer, die Ceyas zelfstandig uitvoert. Dit is niet hetzelfde als autonoom rijden. Ceyas kan niet zelfstandig een route bepalen. Dankzij de lidar weet hij waar hij zich bevindt op een ingeladen kaart van de omgeving. Van de computer krijgt hij de opdracht naar een ander punt op deze kaart te rijden. Ceyas kan vervolgens deze opdracht zelfstandig uitvoeren: hij rijdt de route die hij heeft opgekregen. Als hij zijn route niet kan uitvoeren, dan stopt hij en moet iemand het probleem oplossen.
Bijzonder gezicht
Bij de demonstratie in Helmond werd Ceyas eerst onder de klaarstaande containertrailer gereden. Dit deed hij niet zelf: achter de computer zat iemand die het voertuig bestuurde. Na het koppelen moesten de luchtslangen door iemand aangesloten worden. Ook moesten de trailerpoten omhoog gedraaid worden. “Dat wordt de volgende oplossing”, vertelt Jorn Gijsbers van TNO. “Ceyas zoals die hier nu staat is slechts het begin.”
Een luide piep maakt duidelijk dat Ceyas nu overschakelt naar zelfstandig werken. Hij krijgt een missie van de computer. Langzaam zet de machine zich in beweging. Het is een bijzonder gezicht: een relatief klein voertuig dat een hele trailer voorttrekt. Ceyas maakt een bocht en rijdt langs het gebouw naar een parkeerterreintje. Daar stelt hij zichzelf op en rijdt de trailer achteruit tegen de muur. Gevaarlijk dicht bij de muur komt de trailer tot stilstand. Ceyas kan een trailer tot een nauwkeurigheid van 5 centimeter neerzetten.
Hierna krijgt Ceyas een nieuwe missie. De machine rijdt weer weg en steekt de trailer achteruit de ingang van een loods in. Het gaat allemaal soepel: de technici halen opgelucht adem. Het terrein is vrij ongelijk, waardoor een trailer zomaar teveel naar links of naar rechts kan gaan. Ceyas houdt via sensoren in de innovatieve schotel van WeNova constant de hoek van de trailer in de gaten. Als de trailer iets teveel wijkt, dan kan Ceyas dit zelf corrigeren door iets naar links of naar rechts te sturen. Dankzij de twee elektromotoren die de wielen afzonderlijk aansturen, kan Ceyas zelfs rijden als een tank: rijden met één wiel vooruit en één wiel achteruit. Hierdoor is hij veel wendbaarder dan een gewone terreintrekker.
‘Ceyas zoals die hier nu staat is slechts het begin.’
– Jorn Gijsbers, TNO
Snel rijden doet Ceyas niet: de snelheid is momenteel zo’n 5 kilometer per uur. Dat is deels gedaan uit veiligheidsoverwegingen: de machine heeft nog geen sensoren die onverwachte obstakels detecteert. Ook deze volgen later. Ook maakt sneller rijden het navigeren meer ingewikkeld. “Dit is niet te vergelijken met terminaltrekkers”, verzekert Gijsbers. “De snelheid van Ceyas is lager, maar wel consistent. Het hele patroon verandert. Daarbij zijn twee van deze machines waarschijnlijk goedkoper dan één terminaltrekker met een chauffeur.”
Die consistentie is volgens TNO het grote voordeel van Ceyas: hij voert taken altijd op exact dezelfde manier uit, met hetzelfde resultaat. Hiermee is hij zeer geschikt voor steeds herhalende taken, waarbij medewerkers steeds een ander resultaat laten zien. Buiten dat Ceyas schade kan voorkomen, kan het ook een goede oplossing zijn voor het chauffeurstekort. “Het kan minder aantrekkelijke, herhalende taken overnemen van chauffeurs”, stelt Gijsbers.
Veranderende logistiek
De voordelen zijn legio, zegt TNO. Ceyas is goedkoper en efficiënter dan een chauffeur op een terminaltrekker. Omdat hij werkt met standaard trailers, is de oplossing makkelijk schaalbaar. Ceyas is ook betrouwbaarder. Omdat hij kan werken zonder mensen in de buurt, verhoogt hij ook de veiligheid. Daarbij rijdt hij ook nog eens volledig elektrisch, dus het bespaart brandstof en er is geen schadelijke uitstoot.
De technici van TNO, V-Tron en Verhagen Leiden kijken terug op een geslaagde test. Belangstelling voor Ceyas is er genoeg: afgevaardigden van Schiphol en de Rotterdamse haven zien wel iets in deze oplossing. Het past in een veranderende logistieke wereld, waarbij het proces meer om de trailers gaat draaien dan om de chauffeur in zijn trekker. De inzet van elektrische vrachtwagens en deeltijdchauffeurs wordt hiermee veel makkelijker. Ceyas kan een belangrijke bijdrage leveren aan deze veranderingen, denkt men.
TNO zou dan ook graag zien dat Ceyas wordt ingezet in een echte logistieke omgeving. “Hij is zeker nog niet af”, aldus Wim Vossebelt, CEO van V-Tron. “Testen is heel belangrijk. Daarom zoeken we nu een partner, bijvoorbeeld een terminal of een distributiecentrum, waar we Ceyas kunnen inzetten. Hij is nooit af, maar we willen hem steeds beter maken.”
