De weg naar zero impact logistiek is lang, duur en vol hobbels. Misschien wel meer dan aanvankelijk gedacht. En of het uiteindelijk toch gaat lukken om naar een emissievrije logistiek te komen? “We zitten er met z’n allen in. Als we nu stoppen is dat een catastrofe.”
In een tijd waarin de impact van traditionele brandstoffen op het milieu steeds zichtbaarder wordt, groeit de urgentie om duurzame mobiliteitsoplossingen te omarmen. Voor de logistieke sector, die afhankelijk is van efficiënte transportmiddelen, vormt de overgang naar alternatieve brandstoffen en duurzame mobiliteitspraktijken een cruciale uitdaging. De haalbaarheid lijkt moeilijk en concurrentievervalsend; ondernemers worden op kosten gejaagd en de grote netcongestie werkt vertragend. Dit is te horen op de Vakbeurs ICT en Logistiek in de Jaarbeurs in Utrecht. Toch moeten we doorgaan, zei Walther Ploos van Amstel, Lector Citylogistiek aan de Hogeschool Amsterdam. “Als het niet doorgaat, gaat er veel innovatie verloren. Als we nu stoppen is dat een catastrofe.”
Niet haalbaar in 2035
Volgens Ploos van Amstel is het vrachtwagenpark in 2035 nog niet elektrisch: “We kopen nog teveel diesels. Dus het is niet realistisch om te denken dat dat uit eigen beweging gaat lukken. Het is te duur om die vrachtwagens op diesel in 10 jaar af te schrijven. De vervoerder kan het niet alleen. Maar ik denk dat we in 2035 wel 35 procent halen.”
Ploos van Amstel denkt wel dat het goed zou zijn als elke gemeente de zero-emissiezones zal doorzetten. “Maar dan moeten ondernemers wel op individuele basis worden geholpen. Landen om ons heen doen het al en versnellen daarmee de elektrificatie. Als wij het niet doen, dan komen gemeenten met eigen regels voor schone voertuigen. En dat moeten we niet willen.”
Volgens Ploos van Amstel moeten we wel wat doen, anders worden ondernemers nodeloos op kosten gejaagd: “Doorgaan is onontkoombaar, maar dan moeten we wel de problemen rond netcongestie aanpakken. En als we er niet mee doorgaan, gaat er veel innovatie verloren. Het is een taak voor de sector. Ik zie de mogelijkheden, er zijn subsidieregelingen voor kleine ondernemers.”
Zero-emissie
In ieder geval zijn de grenzen al wel gesteld. In 2050 moet de logistiek zero-emissie, ofwel klimaatneutraal plaatsvinden. Zo luidt het Europese beleidsperspectief sinds de Green Deal in 2019. Inmiddels begint het net zich langzaamaan te sluiten met nieuwe beperkende maatregelen voor fossiele brandstoffen. Dit begint al in 2026 wanneer er een heffing komt op fossiele brandstoffen, een eerste serieuze stap richting zero emissie logistiek. In de weg daar naartoe bepalen Europese, nationale en lokale regelgeving steeds meer de manoeuvreerruimte. Deze regelgeving gaat niet alleen over zero-emissie, maar is ook meer en meer bepalend voor onder meer verkeersveiligheid, geluid en vooral minder verkeer en overlast in de openbare ruimte. Tijdens de vakbeurs ICT en Logistiek ging Ploos van Amstel in op hoe bedrijven zich kunnen voorbereiden op die toekomst van de logistiek:
‘Dagelijks rijden 25.000 bestelauto’s en 6000 vrachtauto’s binnen de ring A10. 15 procent van het verkeer is logistiek. Dat kunnen we niet blijven volhouden.’
“Hoe speel je slim, klantgericht en winstgevend in op al die nieuwe eisen? Hoe kunnen bedrijven zich voorbereiden? In 2028 mag 90 procent van de bestelauto’s en vrachtauto’s niet meer in steden. Stadslogistiek moet zero impact worden. De druk op de ruimte en het streven naar meer leefbaarheid, de energietransitie, circulariteit en verkeersveiligheid in de stad vragen om nieuwe oplossingen.”
Lidl wil 2030 volledig elektrische bevoorrading: ‘haalbaar’
Lidl heeft de ambitie om voor 2030 alle filialen volledig elektrisch te gaan bevoorraden. Dit zeggen Ruud Metten, Manager Logistieke Innovaties, en Maurice Bos, Teamleider Bouw.
Lidl is met 440 winkels en 4,5 miljoen klanten per week een van de grootste supermarktketens van Nederland. Deze winkels worden bevoorraad met 200 vrachtwagens. Volgens Ruud Metten en Maurice Bos is de ambitie om al vóór 2030 alle filialen volledig elektrisch te gaan bevoorraden haalbaar. “Wij doen vanaf 2024 bevoorrading van onze winkels via fossielvrij transport, met 100 procent biovrij LNG, HVO100 en elektriciteit.”
ZE-zones
Aanleiding voor de transportstrategie zijn de nieuwe regels voor toegang tot stadscentra tot 2026 met fossiele brandstoffen, inclusief overgangsregeling. Er zijn nu ZE zones (Zero emissiezones) in 26 stadscentra. Dit zijn zones waarin bestel en vrachtauto’s emissievrij moeten zijn. “Lidl heeft in Nederland 6 distributiecentra. Ons proces is gericht op minimale verplaatsing voor transport. Voor ons elektrisch vervoer hebben we al in 2021/2022 een netverzwaring aangevraagd.”
Meetbaar
Basis voor de genomen maatregelen is het Energie Management Systeem. Hierbij werkt Lidl met Assets meetbaar maken en koppelen: “We kijken naar de totale kosten. Dus niet alleen van het elektrisch rijden, maar ook van de laadpunten en van de elektrische trucks. We gaan over op laadpleinen waarbij we zelf elektriciteit opwekken. Ook investeren we zelf in de aansluiting en de oplaadpalen, inclusief zonnepanelen om de elektriciteit op te wekken. Deze laadpleinen zijn voor eigen gebruik, maar we gaan ze ook openstellen voor andere bedrijven. Want bedrijven om ons heen hebben hetzelfde probleem. We gaan hen hiermee ondersteunen. Zo gaan we ons transportsysteem zelf koppelen aan ons eigen oplaadsysteem.”
Nieuwe mindset
Volgens Ploos van Amstel is het tijd voor een nieuwe mindset: “Nu moet ik als toeleverancier naar de klant kunnen, maar dat verandert in ‘naar de klant mogen’. Het past niet meer dat elk bedrijf zijn eigen ruimte neemt of nodig heeft, het gaat om welke ruimte beschikbaar is.” Nu wordt er nog gewerkt aan herontwikkeling en verduurzaming van bedrijfsterreinen, maar daar gaan we het niet mee redden.” Hij geeft als voorbeeld de duurzame stadslogistiek in Amsterdam: “Daar rijden dagelijks 25.000 bestelauto’s en 6000 vrachtauto’s binnen de ring A10. 15 procent van het verkeer is logistiek. Dat kunnen we niet blijven volhouden. We moeten naar zero-emissie met positieve impact. Er komen nieuwe spelregels rond autoluw en verkeersveiligheid. De infrastructuur verkruimelt onder invloed van klimaatafspraken en emissies. De stad wordt duurder.”
Er heerst dan ook frustratie als de weg naar zero-emissie niet zal lukken: “Nu stoppen is een catastrofe. Redenen voor bedrijven om mee te gaan naar emissievrij zijn dat deze in hun eigen doelstelling liggen (59 procent), voldoen aan de regelgeving (47 procent) en voldoen aan de eisen van de klant (46 procent).”
Hoofdlijnen
Om te komen tot een efficiënte aanpak, stelt Ploos van Amstel enkele hoofdlijnen voor: “Verdiep je in de lokale situatie en stel prioriteiten, Pak doorgaand vrachtverkeer aan en zorg voor een veilige stadslogistiek. Maak ruimte op straat, door minder en schoon vervoer te bundelen, bijvoorbeeld via zero-emissiezones. En ga meer samenwerken. Elektrisch rijden is het nieuwe normaal.”
De vraag is alleen in hoeverre de te nemen maatregelen en investeringen op het bordje van de ondernemers in de logistiek of de overheden terecht zouden moeten komen: “Wat moeten gemeenten doen aan stadshubs? Ik denk vooral niet teveel en met beleid. Gemeenten zien stadshubs vaak als een doel op zich. Dat staat het succes ervan in de weg. Ik denk dat we lading moeten bundelen als er meerdere vervoerders naar hetzelfde adres moeten gaan. Ook moeten we vervoer verduurzamen door elektrificatie en bestaande infra bundelen, bijvoorbeeld via digitalisering. Ook moeten we meer richting het faciliteren van spoor- en binnenvaartterminals en van transport via buisleidingen.”
