Vorige maand heb ik eindelijk mijn CE rijbewijs gehaald. Een lang gekoesterde wens ging hiermee in vervulling. Makkelijk was het zeker niet, goedkoop evenmin. Het liet goed zien wat voor raar proces het eigenlijk is, dat halen van een rijbewijs. De vraag of je slaagt is van meer afhankelijk dan alleen van hoe goed je rijdt.

Toen ik voor de eerste keer op ging voor mijn C-rijbewijs liet de examinator me het hele examen handmatig schakelen. Dat is raar, want tegenwoordig heeft elke vrachtwagen een automatische versnellingsbak. Alleen voor incidenteel gebruik kun je handmatig ingrijpen. Tijdens het examen moet je laten zien dat je weet hoe dit werkt, maar niet het hele examen lang. Het bracht mij toen ook zodanig van mijn à propos dat ik jammerlijk zakte.

Willekeur

Bij het herexamen reden we al terug naar de rijschool toen ik de examinator er aan moest herinneren dat ik nog niet handmatig geschakeld had. Hij was het vergeten. Dit toont de willekeur van het praktijkexamen. Wie de examinator is en hoe hij zich voelt, is van grote invloed op de uitkomst van het examen. Dat geldt natuurlijk ook voor het verkeer om je heen. De ene keer geeft iedereen op de rotonde braaf richting aan, de andere keer lijkt geen enkele weggebruiker meer te kunnen rijden.

Ook het verschil tussen de rij-examens met de landen om ons heen is groot. In bijvoorbeeld België en Groot-Brittannië voer je je bijzondere verrichtingen uit op een besloten terrein met lijntjes en pionnetjes. Op de openbare weg ga je dan alleen maar vooruit. In Nederland daarentegen kan een examinator naar elk willekeurig bedrijf rijden om je daar aan te laten dokken. Dit kan krap of ruim zijn, met een verdiept dok of met slecht wegdek. Ook heb je rekening te houden met ander verkeer. Zo kwam op mijn CE-examen een Poolse chauffeur pal voor mijn leswagen staan terwijl ik aan het manoeuvreren was.

Enorme opgave

Voor de meeste mensen in Nederland is het groot rijbewijs sowieso onbekend terrein. Toen ik aan het lessen was voor mijn CE, dus trekker met oplegger, vroegen meerdere mensen: “Hoezo lessen? Je was toch al geslaagd?” Dat je voor een vrachtwagencombinatie niet alleen C maar ook CE moet halen, is voor veel mensen onbekend. Laat staan dat ze iets weten over wat er allemaal bij komt kijken om je Code 95 te halen, zodat je uiteindelijk ook iets mag vervoeren.
De meeste automobilisten hebben geen idee hoe het is om een vrachtwagen te besturen. Daar zou meer aandacht voor moeten zijn. Het rijden in een vrachtwagen is erg leuk, maar ook heel moeilijk. Anticiperen op ander verkeer in constant wijzigende situaties is een enorme opgave. Zelfs als je perfect rijdt, weet je nooit wat er gaat gebeuren. In dat licht gezien is het rijexamen in Nederland, in al zijn willekeur, wellicht toch de beste weergave van de werkelijkheid.